KUMAR BAĞIMLILIĞI

 

Kumar Bağımlılığı Nedir?

Kumar, bir bireyin daha da değerli bir şey elde etme umuduyla değerli bir şeyi riske atmasıdır. Kumar bağımlılığı, kişinin hayatını olumsuz etkilemesine rağmen kumar oynamaya devam etmesi duyduğu için kontrol edilemez bir dürtüdür. Kumar bağımlılık yapar çünkü beynin ödül sistemini uyuşturucu veya alkol gibi uyarır. Aslında, kumar bağımlılığı dünya çapında en yaygın dürtü kontrol bozukluğudur.

Kumar dediğimiz zaman bu terim sadece ülkemizde yasadışı olan kumarhanelerde oynanan oyunları kapsamaz. At yarışları, şans oyunları, bahis konarak oynanan kart ya da taş oyunları, maç tahminleri de bu gruba girmektedir. Kumar oynamaya ne kadar erken yaşta başlanırsa bağımlılık gelişme riski o kadar yüksektir. Kumar bağımlılığı fiziksel bir belirti vermediği için tanı konması zaman almaktadır. 

Bir maddenin veya davranışın bağımlılık yapma özelliği o maddenin kişide ne kadar hızlı ve yüksek oranda dopamin salgılattığı ile ilişkilidir. Bu anlamda son yıllarda internet aracılığı ile oynanan bahislerin yaygınlığı artmaktadır. Yapılan bahisin 1-2 dakika içinde sonucunun alınması daha hızlı ve fazla hazza yol açmaktadır. Bu nedenle özellikle üniversite gençleri ve yüksek eğitimli kişiler bu alanda yalancı bir kendine güvene de kapılarak bu davranışa eğilim gösterirler. Özellikle her an her yerde bu sitelere ulaşımı sağlayan akıllı telefon gibi araçlar bu davranışın pekiştirilmesini ve bağımlılığa dek uzanmasına yol açmaktadır.

 

Kumar Bağımlılığının Yaygın Belirtileri Şunları İçerir:

  • Kumarla takıntılı bir biçimde meşgul olmak,
  • Aynı heyecanı yaşamak için artan miktarda parayla kumar oynama ihtiyacı duymak,
  • Başarısız bir şekilde kumarı kontrol etmeye, azaltmaya veya durdurmaya çalışmak,
  • Kumar oynayamadığında huzursuz veya sinirli hissetmek,
  • Sorunlardan kaçmak veya çaresizlik, suçluluk, endişe veya depresyon duygularını hafifletmek için kumar oynamak,
  • Daha fazla kumar oynayarak kaybedilen parayı geri almaya çalışmak,
  • Kumar nedeniyle önemli ilişkileri veya okul / iş fırsatlarını tehlikeye atmak veya kaybetmek,
  • Kumar parası almak için hırsızlık veya dolandırıcılığa başvurmak.

Kumar bağımlısı insanlar kaybettiklerinde kendilerini yeniden oynamamak için durduramaz veya bir kayıp limiti belirleyemez; kendilerini paralarını geri almaya çalışmak için oynamaya devam etmek zorunda hissederler. Çoğu durumda, kişi amaçlanandan daha fazlasını kaybeder, kaybedilen para miktarı için kendisini suçlar ve daha sonra daha fazla kumar oynayarak kayıpları telafi etmeye çalışır, bu da daha fazla para kaybına neden olur. Bu yıkıcı döngü birçok olumsuz sonuca yol açar.

 

Kumar Bağımlılığının Evreleri

Kumar bağımlılığı evrelerine baktığımızda kazanma, kaybetme, tükenme ve vazgeçme evreleri olarak dört evreden oluştuğunu görebiliriz.

1. Kazanma Evresi

Kumar oynamanın başlangıcında genellikle bir ‘kazanç’ olayı vardır (yıllık gelirin en az yarısı kadar miktarın bir defada gelmesi gibi). Oyunla ilgili zihinsel kayış, tolerans ve denetim kaybı bu dönemde gelişmeye başlar. Bu evre, kumara harcanan çaba ve zamanın arttığı ve kişinin şans beklenirken beceri de geliştirmeye başladığını zannettiği dönemdir. Kişi iktidar, zenginlik, tüm güçlülük duygularının geliştiği bu evrede harekete geçer. Kişi çevresindeki kişilerle olan ilişkilerden uzaklaşır. Bu evrede kişi kayıptan daha fazla kazançlarına odaklanmaktadır. 

2. Kaybetme Evresi

Bu evrenin başlangıcında ciddi bir kayıp vardır ve bu evre “berbat bahis” olarak adlandırılır. Tam kazanıyorken kaybetme adeta kumar bağımlısında soğuk duş etkisi yaratır ve bundan kaygı duymaktadır. Ve bu evrede kayıpları geri kazanmaya başlar. Kayıplar daha da arttıkça kumar da hayatında daha çok yer almaya başlar.

Borç alarak borcu kapatmaya çalışmak patolojik kumar bağımlılarında en sık gördüğümüz davranışların başında gelmektedir. Önce yasal yollardan para elde ederek kumar oynamaya çalışırlar. Bu evrede yine kredi kartlarının son kuruşuna kadar para çekenleri veya üzerinde oturduğu evi satarak borcu kapatmaya çalışmak için yine kumar oynamaya çalışanları görmekteyiz. Bu evrede kazançlar olsa dahi o kazançlarla borç kapatılmaz, kapatılsa da tekrar kumar oynama davranışını gözlemleriz. 

3. Tükenme Evresi

Bu evrede ise kişinin elinde hiçbir imkanı kalmamıştır. Kişi artık mutsuzdur ve bu evrede depresyonun yüksek oranda görüldüğünü söyleyebiliriz. 

4. Vazgeçme Evresi 

Bu dönem kişinin her şeyi kaybettiği dönemdir. Kişi kumar oynamayı sürdürür fakat kumar oynama davranışı gelişigüzeldir.

 

 

Kumar Oynama Düşünceleriyle Başa Çıkabilmek İçin Yapılan Öneriler Şunlardır:

· Kumar oynanan yerlerden uzak durmak gerekmektedir. İnternette kumar oynatılan sitelerden uzak durulmalıdır.

· Kumar oynama düşüncesini oluşturan şeylerden uzaklaşılmalıdır (at yarışı programları, “casino” reklamları, piyango biletleri vs.)

· Kumarla ilgisi olan kişilerden uzak durulmalıdır.

· Kumar üzerine yapılan tartışmalara girmekten kaçınılmalıdır.

· Üzerinizde günlük ihtiyacınızı karşılayabilecek kadar para bulundurulmalıdır. Kredi kartları ve ATM kartlarını kullanılmamalıdır.

· Uzak durabilmek için yaşam tarzının değiştirilmesi, olumsuz alışkanlıkların yerine olumlu davranışların konulması gerekmektedir.

· Başka şeylerle meşgul olmak önemlidir. Dikkati başka aktivitelere çevirmek (evde iş yapmak, spora gitmek gibi) faydalı olacaktır.

 

Kumar Bağımlılığı Olduğundan Şüphelendiğim Bir Yakınıma Nasıl Yardımcı Olabilirim?

  1. Para idaresine sınırlar koyarak veya aile içerisinde finansal sorumluluğu üzerinize alarak hem kişinin kumar oynamasına hem de nüksün oluşmasına karşı önlem almış olursunuz.
  2. Kumar oynayan kişinin yalvarma, tehdit ya da suçlama yoluyla para istemesine karşı hazırlıklı olmalı ve stratejiler geliştirmelisiniz.
  3. Hem kendiniz hem de kumar oynayan kişinin terapi desteği alması sorunla daha kolay baş etmenize yardımcı olacaktır.

 

Tedavi için

Kişiye göre düzenlenen tedavi programıyla başarıya ulaşmak mümkündür. Bunun için ilk olarak kumar bağımlılığının (kumar oynayan kimse tarafından) patolojik bir rahatsızlık olduğunun kabul edilmesi zorunludur.

 

Daha fazla bilgi ve destek için bada@sabanciuniv.edu adresinden BADA ekibimize ulaşabilirsiniz.

 

 

Kaynakça

https://www.yedam.org.tr/kumar-bagimliligi

https://maltepehastanesi.com.tr/makale/tr/kumar-bagimliligi

http://www.ogelk.net/Dosyadepo/diger_bagimliliklar.pdf