Sunum Becerileri

Bu adımda şunları dikkate almalısınız:

• Kitle – kitlenizi tanıyın (öğrenci arkadaşlarınız, öğretmenleriniz hem öğrenci arkadaşlarınız hem de öğretmenleriniz, genel kitleniz, İK vb.)
• Kitle arka planı – kitlenizin bilgi seviyesini ve ihtiyaçlarını tespit edin ve sunum içeriğinizi ve tarzınızı buna göre ayarlayın.
• Sunumun amacı – sunum amacının ne olduğu hakkında net olmaya dikkat edin. Bir konu hakkında bilgi vermek, bir projenin/araştırmanın sonuçlarını sunmak, bir konu hakkında görüşmek vb. olabilir.
• Konu – sunum konusunun hem sizin tarafınızdan hem de kitleniz tarafından açıkça anlaşıldığından emin olun.
• Süre – sunumunuz için verilen süreyi hesaplayın, kapsama dahil edebileceğiniz içerik/materyal hakkında karar vermenize yardımcı olacaktır. Süre sınırını aşmamanız önemlidir.
• Sunum derinliği ve kapsamı – sunumunuzun ne kadar ayrıntılı olması gerektiğini incelemeye biraz zaman ayırın.

Sunumunuzu iyi yapılandırmanız ve kitlenizin sizi izleyebilmesi için mantıksal bir akış sağlamanız son derece önemlidir.

Tipik olarak bir sunumun 3 ana aşaması bulunmaktadır:

• Giriş – kendinizi ve konunuzu kısaca tanıtın. Neden bu konunun önemli olduğunu düşündüğünüzü açıklayın ve kitlenizi, sunumun neleri kapsayacağı hakkında (kısa bir taslak hazırlayarak) bilgilendirin. Kitlenin dikkatini çekecek bir şeylere (resim, fotoğraf, video, sözcük öbeği vb.) yer verdiğinizden emin olun; böylece sunum boyunca sizi dikkatli bir şekilde dinleyeceklerdir.
• Gövde – bu, sunumunuzun en büyük kısmıdır. Bir ana sav veya mesajı açıkça tanımlayın ve destekleyici kilit noktalarını açıklayın. Mantıksal ve tutarlı bir şekilde görüşlerinizi destekleyecek sağlam savlar ve yeterli destek sağlayın.
• Sonuç – gözlemlerinizi/yorumlarınızı özetleyin. Bu kısım, birkaç kapanış ifadesine yer verme ve güçlü bir son izlenim bırakma fırsatı sunmaktadır. Kitlenizin (diğer her şeyi unutsalar bile) aklında kalmasını istediğiniz mesajın ne olduğunu düşünün. Bu, çoğunlukla sizin son slaytınız olacaktır.

Son olarak, bir tartışmaya yönelik bir konu açabilir veya kitlenizden birkaç soru alabilirsiniz (bunun için slayt hazırlamanız gerekmez). Dinleyicilerinizin hangi soruları sorabileceğini öngörün ve cevapları hazırlayın ve/veya ek materyal dağıtın.

• Kullanacağınız sunum aracı/araçları hakkında karar verin

Slaytları, bildirileri, posterleri veya sunumunuz için gerekli diğer materyalleri hazırlamayı düşünün (göreviniz doğrultusunda neleri yapmanızın beklendiğini kontrol edin). Tipik olarak, sunumların çoğunda slaytlar bulunur, ancak bu zorunlu olmayabilir. 

Sık kullanılan sunum araçları şunları içermektedir: Microsoft PowerPoint, Apple Keynote, Google Slides, Prezi, Microsoft Sway, Flip Charts, White boards, Latex Beamer. Bazen 2 ya da daha çok araç bir arada kullanılabilir (örneğin PowerPoint slaytları ve White board veya Flip Chart).

İyi aşina olduğunuz ve kullanmakta rahat ettiğiniz bir sunum aracı seçin. Ayrıca bu aracın sunum amacınız ve kitleniz için uygun olup olmadığını düşünün.

• Sunumunuzu tasarlamaya başlayın

Hangi araçları kullanacağınıza karar verdikten sonra slaytları/materyalleri hazırlamaya başlayın.

Fikirlerinizi kitlenize iletmek için slaytları kullanmanız, doğru şekilde yapıldığı takdirde çok yararlı olabilir, ancak slaytlarınızı nasıl tasarlayacağınızı dikkatli bir şekilde düşünmediğiniz takdirde zarar da verebilir. Her bir slaytın amacının ne olduğunu ve tasarımının bu amaç ile nasıl eşleştiğini ve mesajınızı yaymanıza yardımcı olduğunu düşünün.

• Slaytlarınızı nasıl etkili bir şekilde hazırlarsınız?

Etkili sunumların tasarlanması söz konusu olduğunda çoğunlukla tercih edilen 2 adet kural bulunmaktadır:

- Guy Kawasaki’nin 10-20-30 Kuralı: Etkili sunumlar en fazla 10 slayt içermeli,20 dakikadan uzun sürmemeli (dikkat süresi nedeniyle) ve 30 puntodan küçük yazı karakteri kullanılmamalıdır. 

- 6x6 Kuralı: 6x6 PowerPoint Kuralına göre bir slayttaki metni satır başına 6 sözcük ve slayt başına 6 satır ile sınırlamalısınız.

Bunlar aynı zamanda etkili slaytların hazırlanması söz konusu olduğunda genel kabul gören ilkelerdir (Yapılacaklar ve Yapılmayacaklar):

Son olarak, sunum slaytlarının hatırda kalmasının amaçlanmadığını unutmayın, bunlar sadece mesajınızı iletmek için kullanacağınız araçlardır! Kitlenin aklında yer etmesini istediğiniz şey mesajınızdır!

“Pratik mükemmelleştirir” sözünü takip edin! Sunumunuzun provasını yapın ve şu kuralları izleyerek kitlenizin ilgisini korumayı planlayın:

• Güven kazanıncaya kadar birkaç kez sesli bir şekilde arkadaşlarınıza, aile fertlerinize veya aynanın önünde sunumunuzun provasını yapın.
• Bir metin veya hatırlatma kartları hazırlayın ama bunları okumayın ve kesinlikle slaytlarınızı sözcüğü sözcüğüne okumayın.
• Coşkulu ama aynı zamanda net ve odaklanmış olun.
• Aşırı hızlı veya aşırı yavaş konuşmayın.
• Mesajlarınızı tasvir etmek için öyküler, karşılaştırmalar veya somut örnekler kullanın.
• Kitlenizin dikkatini üzerinizde tutmak için dikkat çekici bilgilere, rakamlara veya resimlere yer verin.
• Sunumu yapmanız için gereken süreyi takip edin ve size verilen sunum süresini aşarsa uygun değişiklikleri yapın (birkaç slaytı çıkartın vb.)
• Kullanacağınız teknolojiye aşinalık kazanın.

Hazırlanmanıza yardımcı olacak kısa bir sunum öncesi kontrol listesi burada belirtilmektedir:

• Sunumunuzun yerini ve saatini iki kez kontrol edin.
• Odada hangi ekipmanların bulunacağını (projektör, slayt değiştirici (uzaktan) vb.) onaylayın.
• Kitleniz için ihtiyaç duyabileceğiniz her türlü notu ve her türlü materyali (çıktılar) yazdırın.
• Sunum slaytlarınızı bir USB belleğe kaydedin, kendinize e-posta olarak gönderin ve/veya Google Drive’a kaydedin (bilgisayarınız her zaman kullanılamayabilir).
• Sunumunuzdan önceki gece iyice dinlenmeye çalışın.
• Yanınızda bir şişe su getirin (odada sunulmayacaksa).
• Etkinlik için uygun şekilde giyinin (terlemenize veya rahatsız hissetmenize yol açacak giysilerden kaçının).
• Erken gidin ve ekipmanları test edin (ses, video, mikrofon, uzaktan erişim vb.’yi test edin).

Bildirinin sunulması, çoğu zaman sunum sürecinin en zorlu ve en korkutucu kısmı olarak görülür, ancak sunumunuzu önceden prova ederek ve materyallerinizi iyi tanıyarak güven kazanabilirsiniz. 

Güvenli ve ikna edici bir şekilde harika bir bildiri sunmak için birkaç faydalı ipucu:

• Slaytlarınızı okumakla kalmayın (arkalarındaki öyküyü de söyleyin).
• Ekrana değil, kitlenize bakarak onlarla bağlantı kurun.
• Slaytlarınızı değiştirmek için uzaktan kumanda kullanın (böylece bilgisayarın arkasında durmak zorunda kalmazsınız).
• Dikkati hatalarınıza çekmeyin (hata yaparsanız)- nefes alın ve devam edin.
• Yeterince net ve yüksek sesle konuşun (gerekirse mikrofon kullanmaya hazır olun).
• İyi bir duruşa sahip olun ve sürekli kımıldanmaktan kaçının.
• Kitlenizi ve ifadelerini gözlemleyin: sıkıldılar mı, kafaları mı karışmış yoksa ilgililer mi? Kitlenizin ilgisini tekrar çekmek için ses seviyenizi, ses tonunuzu ve konuşma hızınızı değiştirin.
• Kendi hızınızı ayarlayın (zamanın farkında olun).
• Gülümseyin ve konunuz hakkında gerçekten heyecan duyduğunuzu gösterin!
• Doğal olun, sakin kalın ve nefes alın!

Sunumların çoğu bir Soru-Cevap oturumuyla tamamlanır. Bu, sizi zorlayacak bir kısım olabilir, ancak kitleden hangi soruları alabileceğinizi önceden düşünün ve iyi cevaplar için hazırlanın. Kendinizi tartışmanın lideri olarak görün, sadece soruları yanıtlayan biri olarak değil.

Soruların ele alınmasına yönelik birkaç yararlı ipucu şunları içermektedir:

• Kitlenin sorusu olmazsa siz bir tartışma noktası öne sürün.
• Sorunun tamamını dikkatle dinleyin (ihtiyaç duyarsanız not tutun).
• Soruyu nasıl yanıtlayacağınızı düşünün ve planlayın (netlik kazandırmak için soruyu tekrarlamayı isteyebilirsiniz).
• Tüm sorulara kısa, özlü ve dürüst bir şekilde cevap verin.
• Bir şeyi bilmediğinizi söylemekten korkmayın, yanlış yönlendirici bir cevap vermekten iyidir. Bu tür durumlarda, takip ederek sunumdan sonra daha fazla bilgi sunmayı teklif edebilirsiniz.
• Sinirlerinize hakim olun ve zor sorulara sakin ve nazik bir şekilde cevap verin.
• Kitlenize aktif katılımı için teşekkür edin.