Kütüphane ve Araştırma Becerileri

Anahtar sözcüklerin, yani önemli sözcüklerin tanımlanması atmanız gereken ilk adımdır. Konunuz ile ilgili tüm anahtar sözcükleri (önemli sözcükleri) dikkate almanız son derece önemlidir. Aramanızın sonuçlarını sınırlandıracak olan tam başlıklar veya uzun sözcük öbekleriyle arama yapmayın. Örneğin, konunuz “üniversite giriş sınavlarında sınav performansını etkileyen bir etmen olarak sınav heyecanı” ise, anahtar sözcükleriniz “sınav heyecanı”, “sınav performansı” ve “üniversite giriş sınavı” olacaktır.

Anahtar sözcüklerinizi seçerken, eş anlamlılarını ve ilgili terimleri de aramanıza dahil etmeyi unutmayın (örneğin, anahtar teriminiz “sınav kaygısı” ise “test kaygısı”, “sınav stresi” ve “sınavlarda kaygı” terimleri için de arama yapın). Ayrıca hem resmi hem de gayri resmi terminolojiyi kullanarak arama yapın (örneğin, anahtar sözcüklerinizden biri “hiperaktivite” ise, “hiperaktivite bozukluğu” ve “dikkat dağınıklığı bozukluğu” için de arama yapın). Aramanıza anahtar sözcüklerin sık kullanılan kısaltmalarını ve kısa adlarını da dahil etmelisiniz (örneğin, “Dikkat Dağınıklığı/Hiper Aktivite Bozukluğu” çoğunlukla DDHAB olarak kısaltılır). Ayrıca terimlerin yazımına (örneğin İngiliz ve Amerikan İngilizcelerinde yazım farklılıkları olabilir) ve çoğul biçimlerine dikkat edin.

Sabancı Üniversitesi’nde bulunan aşağıdaki araştırma araçlarını kullanarak anahtar sözcükler için arama yapabilirsiniz:

• Arama Kutusu– SÜ Bilgi Merkezi'nin tek noktadan arama kutusunu kullanarak aradığınız her şeyi (hem basılı hem de çevrimiçi her türlü kaynağı) kolayca bulabilirsiniz.
• Veritabanları – SÜ Bilgi Merkezi, çeşitli araştırma veritabanlarına; EBSCOhost, SAGE ve ProQuest gibi çok disiplinli veritabanlarına ve örneğin PsycINFO ve PubMED ile Emerald Insight gibi konuya özgü (tek alana odaklanan) veritabanlarına ücretsiz erişim sağlamaktadır.
• Klasik Katalog – bu katalog, SÜ Bilgi Merkezindeki tüm kitap koleksiyonunda arama yapmanızı sağlamaktadır.
• Dergi arama – bu, çeşitli dergilere erişmenize yardım eden kaynaktır (hakemli veya hakemsiz dergileri aramayı seçebilirsiniz)
• SÜ Araştırma Veritabanı – SÜ'de yürütülen önceki araştırmaları burada kontrol edebilirsiniz

• İnternet Siteleri - Wikipedia’yı günlük yaşamanızda sık kullanıyor olabilirsiniz, ancak üniversite araştırması söz konusu olduğunda bu uygun bir bilgi kaynağı değildir. Bu yüzden herkesin bilgileri yayımlayabildiği/düzenleyebildiği Wikipedia ve benzer internet sitelerinden (hatta Google’dan) kaçının. Onun yerine Google Scholar (Google’ın akademik kolu), Google Books veya Microsoft Academic gibi akademik arama motorlarını kullanarak kaynakları arayın.

Anahtar sözcükleri belirledikten ve hangi araştırma araçlarını kullanacağınıza karar verdikten sonra, konunuz ile daha ilgili sonuçlar elde etmek ve bulduğunuz kaynakların sayısını artırmak için bazı ek araştırma teknikleri kullanabilirsiniz.

• Arama terimlerinin birleştirilmesi - Boolean operatörlerini (VE, VEYA ve DEĞİL) kullanarak çok sayıda konuyu tek aramada birleştirin (Not: Internet Tarayıcısı ayarlarınıza göre Boolean operatörlerinin İngilizcelerini (AND, OR ve NOT) kullanmanız gerekebilir). Örneğin gençler VEYA genç VEYA genç bireyler.
• Ekleri kırpma  – tüm ilgili makaleleri bulmak için anahtar sözcüğünüzün kökünün sonuna yıldız işareti * ekleyin. Böylece, sözcüğün farklı türevlerini ve çoğul hallerini içeren sonuçlara ulaşabilirsiniz. Örneğin, teknolo* yazdığınızda teknoloji, teknolojik, teknolog vb. sözcüklerin arama sonuçlarına ulaşırsınız.
• Maskeleme (genel arama karakterleri) – farklı yazımların bulunduğu aramalarınızda bir ya da daha çok harfi/rakamı değiştirmek için ? veya # gibi özel karakterler kullanın. Her bir veritabanında bu simgelerin ve yaptıkları işlemlerin farklılık gösterebileceğini unutmayın. Örneğin EBSCOhost veritabanında, ? Bir karakterin yerini alır, # bir ya da daha çok karakterin yerini alır [m?n ile arama yapıldığında hem “man” (İngilizce’de erkek) hem de “men” (İngilizce’de erkekler), behavi#r ile arama yapıldığında hem “behaviour” (“davranış” sözcüğünün İngiliz İngilizcesi yazımı hem de “behavior” (Amerikan İngilizcesi yazımı) bulunur].
• Sözcük öbeği arama – belirli bir sözcük öbeği ile arama yapmak için “” çift tırnak işareti kullanın. Örneğin, iletişim becerileri yazdığınızda, arama motoru terimlerin hepsini (iletişim VE beceriler) birlikte ve ayrı ayrı içeren sonuçları getirecektir; çift tırnak işaretini kullanarak “iletişim becerileri” yazarsanız arama sonuçlarında yalnızca iki sözcüğü belirten bu sırayla içeren arama sonuçları getirilir.
• Yakınlık – birbirine belirli bir sözcük sayısı yakınlığında yer alan sözcükleri bulmak için NEAR (N) (yakınında) ve WITHIN (W) (içinde) gibi yakınlık komutlarını ve bir sayıyı kullanın. Örneğin, vergi N5 reformu yazdığınızda arama, başlangıç ve bitiş terimleri (vergi ve reform) arasında en fazla beş sözcüğü içeren sonuçları verecektir; bu sonuçlar vergi reformu, vergi sistemleri ve vergi reformu, vergi mevzuat reformu vb. olabilir.

Tüm bilgiler iyi bilgi değildir.

Kullanmayı amaçladığınız kaynakların güvenilirliğini tespit etmek için içerik değerlendirmeyi sağlayan şu yöntemlerden bazılarını uygulayın:

• CRAAP (GAYDA) testi – CRAAP (Güncellik, Alakalılık, Yazar, Doğruluk ve Amaç - GAYDA) testi California State Üniversitesi-Chico kütüphanecileri tarafından internet sitesi içeriğini değerlendirmek için kullanışlı bir yöntem olarak geliştirilmiştir, ancak diğer her türlü bilgi kaynağına da (dijital veya değil) uygulanabilir. Testin aslına buradan ulaşabilirsiniz.
• RADAR testi – RADAR (Alakalılık, Yazar, Tarih, Görünüm, Yazma Nedeni), CRAAP testine çok benzer bir şekilde tüm bilgi kaynaklarının kalitesini ve kullanışlılığını değerlendirmek için kullanılan başka bir çerçevedir.

Bazen aşırı fazla veya aşırı az sonuçla karşılaşabilirsiniz. Bu tür durumlarda aramanızın kusurlarını gidermelisiniz. 

Aramanız aşırı fazla sonuç veriyorsa, aramanızı daraltarak sonuçların sayısını azaltın: tarih aralığını son 5 veya 10 yıl ile sınırlandırmayı, materyal türünü sınırlandırmayı (örneğin yalnız hakemli dergiler) veya dili sınırlandırmayı (örneğin sadece İngilizce) deneyin. Yakınlık aramasını da deneyebilirsiniz. 

Aramanız çok az sonuç buluyorsa, sonuç sayısını artırmak için arama kriterlerinizi/konunuzu genişletmeyi ve daha fazla eş anlamlı veya ilgili terim eklemeyi düşünebilirsiniz. Ekleri kırpma (truncation) seçeneğini de deneyin.

Aramanızı (tüm sonuçları ve aramanın kendisini) her bir arama aracında/veritabanında/vb. bir profil oluşturarak kaydedebilirsiniz. (Örneğin, Google Scholar’da bir profil oluşturun ve aramanızı Kitaplığınıza kaydedin). Aramanıza dönmeye ihtiyaç duyarsanız, hem arama kriterlerinizi hem de arama sonuçlarınızı kaydettiğiniz takdirde tüm kaynaklarınızı bulmak çok daha kolay olacaktır.